Ulussuz kimlik

Glänta’nın son sayısı tarihsel ve güncel Kürt kimliği üzerine düşünceleri bir araya getiriyor. Konuk editör ve İsveçli-Kürt yazar Agri Ismaïl şöyle yazıyor: ‘Bir ulus devletin halkına sağladığı kapsayıcı anlatının – bir ülkenin ortak hikayesinin – yokluğunda Kürtler birleşik bir kimlik oluşturmakta zorlandılar.”

Akışkan henüz düzeltilmedi

Elif Sarıcan, Kürt halkının değişen kimliğini etkileyen önemli siyasi gelişmelerin ana hatlarını çizerek Kürt halkına tarihsel bir bakış sunuyor. Antropolog Edmund Leach ve Fredrik Barth’ın yirminci yüzyıldaki araştırmalarına atıfta bulunan Sarıcan, Kürt kimliğinin ‘dinamik, değişen koşullara uyum sağlayabilen’ bir kimlik olarak anlaşılabileceğini yazıyor. Aynı zamanda, ‘daha özcü bir etnisite görüşü’ de Kürt halkını birleştirmektedir. Sarıcan, “hem akışkan hem de sabit kimlik kavramlarını benimsemek”, çelişkili gibi görünse de, dağınık bir toplumun “asimilasyona direnmesini” ve “var olma ve tanınma mücadelesi vermesini” sağlar, diye yazıyor.

Sarican’ın ABD ve İngiltere destekli Kürdistan Bölgesel Yönetimi’ne alternatif olarak tanımladığı Kürt Özgürlük Hareketi, bu konformist olmayan, direnişçi eğilimi yansıtmaktadır. Kadın özgürlüğünü merkezi bir konuma yerleştiren hareket, Kürt toplumunda yerleşik olan ataerkilliği düzeltmeyi amaçlıyor. Karma forumları veto edebilen bağımsız kadın karar alma organları, hegemonik güç yapılarına karşı çıkan bir ideolojiyi yansıtmaktadır. Sarıcan’a göre KFM geleneksel ulusun sınırlarının ötesine geçerek dünyanın geri kalanını gücü yeniden düşünmeye davet etme potansiyeline sahip: “Kürdistan ruhu – özgürlük ve kendi kaderini tayin ruhu – tarihi Kürdistan’ın coğrafi sınırlarının çok ötesinde gelişme potansiyeline sahip.”

Etik yalnızlık

Barzoo Eliassi, uluslar dünyasında vatansız olmanın acı gerçekleri üzerine yazıyor. Sosyal hizmet alanındaki geçmişinden gelen araştırmaları, Kürt diasporasından tanıklıklarla birlikte sunulan kimlik ve aidiyet teorilerine odaklanmaktadır.

Kürtler genellikle Türk, İranlı, Iraklı veya Suriyeli olarak kaydedildiklerinden, nüfusun hem bugün hem de tarihsel olarak izlenmesi zordur. Kürtlerin Avrupa’ya göçü 1960’larda, Orta Doğu’da her taraftan yürütülen savaşlar ve Avrupa’nın göçmen işçi talebi nedeniyle başladı. Eliassi, bu büyük ölçekli göçün siyasallaşmış bir Kürt kimliğinin temellerini atmak için çok önemli olduğunu savunuyor: ‘Kürt sorunu’ ‘ulusötesi karakterli’ bir meseleye dönüştü. Ancak bugün İsveç’te protesto gösterisi düzenleyen ve siyasetçilerden tanınma talep eden Kürtlere kulak verilmiyor.

Eliassi bu uluslararası tanınma eksikliğini Jill Stauffer’in terimine bağlamaktadır: ‘etik yalnızlık’: ulusların devletsiz halkları dahil edememesinden kaynaklanan bir tür sosyal terk edilmişlik. Avrupa solunun Ortadoğu’da Kürtlere karşı uygulanan baskılardan haberdar olmaması bu yalnızlığın bir göstergesidir. Eliassi, “İslam dünyasında, Kürtlerin özerklik talepleri, Kürtlerin Arap, Türk ve Fars egemenliğine tabi olduğu devletlerin hayali sosyal uyumunu zayıflatmaya yönelik emperyalist veya Siyonist bir girişim olarak görülüyor” diye yazıyor.

Sömürgecilik sonrası test alanı

CNN’in Körfez Savaşı yayınlarını izleyen dokuz yaşındaki bir çocuk olarak Ağrı İsmail, James Earl Jones’un sesini, haber aralarında “Burası CNN” anonsunu yapan Darth Vader’ın sesi olarak tanıdı. Jones’un varlığı, diye yazıyor İsmaill, savaşı zaten ‘reality-TV’ gibi gösteren medya haberlerine sinematik bir etki kattı ve Amerikan ordusunun üstünlüğü hissini verdi. ‘Teknolojik avantaj o kadar büyüktü ki savaşın gerçekleştiği bile söylenemezdi – bu ultra modern savaş önceden kazanılmıştı’.

Ismaïl Kürdistan’ı savaş teknolojileri için bir test alanı olarak tanımlıyor. Saddam Hüseyin rejimi, savaş için yeterli hassasiyete sahip olmayan füzeleri ve kimyasal silahları test ederek Kürt halkını dehşete düşürdü. İran-Irak savaşı sırasında, İtalya’da üretilen milyonlarca son derece gelişmiş kara mayını Kürt topraklarına yerleştirildi. Ismaïl, bugün ‘tüm tarlalar BM’nin Irak Mayın Eylem Programı tarafından yerleştirilen küçük kırmızı üçgenlerle kaplı – dünyanın artık bize ait olmadığını, makineler tarafından fethedildiğini gösteren uyarı işaretleri’ diye yazıyor.

Ismaïl, Kürdistan’ın savaş deneylerine açık bir sınır bölgesi olduğu fikrinin, dış dünyanın Kürdistan’a yönelik insanlıktan çıkarma eğiliminden ve Kürtlerin medeniyetsiz, barbar bir halk olarak resmedilmesinden kaynaklandığını savunuyor. Ancak ne ekersen onu biçersin: Aimé Césaire ve Michel Foucault’nun da tespit ettiği gibi, sömürgeler, sömürgeciler tarafından kendi halkları üzerinde teknoloji kullanılmadan önce sadece bir deneme alanıdır. Irak Savaşı sırasında ABD ordusu tarafından geliştirilen Mayına Dayanıklı Pusu Korumalı araçlar artık Amerikan kolluk kuvvetlerinde görev yapıyor.

Märta Bonde tarafından yapılan değerlendirme

Translated by

Co-funded by the European Union