Identiteit zonder natie

Glänta’s recente nummer verzamelt beschouwingen over historische en huidige Koerdische identiteit. Gastredacteur en Zweeds-Koerdische auteur Agri Ismaïl schrijft: “In de afwezigheid van het overkoepelende verhaal dat een natiestaat aan zijn mensen biedt – het gedeelde verhaal van een land – hebben Koerden geworsteld om een verenigde identiteit te vormen.”

Vrij maar toch vast

Elif Sarican presenteert een historisch overzicht van het Koerdische volk en schetst belangrijke politieke ontwikkelingen die de veranderende identiteit van de bevolking hebben beïnvloed. Verwijzend naar het twintigste-eeuwse onderzoek van de antropologen Edmund Leach en Fredrik Barth, schrijft Sarican dat de Koerdische identiteit begrepen kan worden als ‘dynamisch, in staat om zich aan te passen aan veranderende omstandigheden’. Tegelijkertijd verenigt “een meer essentialistische kijk op etniciteit” het Koerdische volk. En “het omarmen van zowel vloeibare als vaste noties van identiteit”, hoewel schijnbaar tegenstrijdig, stelt een verspreide samenleving in staat om “assimilatie te weerstaan” en “te vechten voor bestaan en erkenning”, schrijft Sarican.

De Koerdische Vrijheidsbeweging, die Sarican beschrijft als een alternatief voor de door de VS en het VK gesteunde Koerdische regionale regering, weerspiegelt deze non-conformistische, weerstand biedende tendens. De beweging stelt vrouwenemancipatie centraal en wil het patriarchaat in de Koerdische samenleving herstellen. Onafhankelijke besluitvormingsorganen voor vrouwen die een veto kunnen uitspreken over gemengde genderefora weerspiegelen een ideologie die zich verzet tegen hegemoniale machtsstructuren. De KFM overschrijdt de grenzen van de traditionele natie en kan de rest van de wereld uitnodigen om opnieuw na te denken over macht, stelt Sarican: “de geest van Koerdistan – de geest van vrijheid en zelfbeschikking – heeft het potentieel om tot ver buiten de geografische grenzen van historisch Koerdistan te bloeien.”

Ethische eenzaamheid

Barzoo Eliassi schrijft over de bittere realiteit van staatloos zijn in een wereld van naties. Zijn onderzoek, met een achtergrond in sociaal werk, richt zich op theorieën over identiteit en erbij horen, naast getuigenissen uit de Koerdische diaspora.

Aangezien Koerden vaak geregistreerd staan als Turks, Iraans, Iraaks of Syrisch, is de bevolking moeilijk te traceren, zowel vandaag als historisch. De migratie van Koerden naar Europa begon in de jaren 1960, als gevolg van de oorlog in het Midden-Oosten, die van alle kanten werd uitgevochten, en de Europese vraag naar arbeidsmigranten. Eliassi stelt dat deze grootschalige migratie cruciaal was voor het leggen van de fundamenten van een gepolitiseerde Koerdische identiteit: de ‘Koerdische kwestie’ ontwikkelde zich tot een kwestie met een ‘transnationaal karakter’. Maar Koerden die vandaag in Zweden protesteren en erkenning vragen van politici, blijven ongehoord.

Eliassi verbindt dit gebrek aan internationale erkenning met de term van Jill Stauffer: ‘ethische eenzaamheid’: een vorm van sociale verlatenheid die wordt veroorzaakt door het onvermogen van naties om statenloze volken op te nemen. Het gebrek aan kennis bij Europees links over de onderdrukking van Koerden in het Midden-Oosten laat dit isolement zien. In de moslimwereld worden Koerdische eisen voor zelfbestuur gezien als een imperialistische of zionistische poging om de ingebeelde sociale cohesie te ondermijnen van staten waar Koerden ondergeschikt zijn aan Arabische, Turkse en Perzische overheersers,” schrijft Eliassi. .

De postkoloniale proeftuin

Als negenjarige die de uitzendingen van CNN over de Golfoorlog volgde, herkende Agri Ismaïl de stem van James Earl Jones als die van Darth Vader, die tussen de nieuwsitems door ‘This is CNN’ aankondigde. Jones’ aanwezigheid, schrijft Ismaï>l, voegde een filmisch effect toe aan de berichtgeving in de media, die de oorlog al afschilderde als ‘reality-tv’ en een gevoel van superioriteit van het Amerikaanse leger overbracht. Het technologische voordeel was zo enorm dat men nauwelijks kon zeggen dat de oorlog had plaatsgevonden – deze ultramoderne oorlog was bij voorbaat gewonnen’.

Ismaïl beschrijft Koerdistan als een testgebied voor oorlogstechnologieën. Het regime van Saddam Hoessein testte raketten en chemische wapens die niet nauwkeurig genoeg waren voor een oorlog, waardoor de Koerdische bevolking doodsbang werd. Tijdens de oorlog tussen Iran en Irak werden miljoenen zeer geavanceerde landmijnen, gefabriceerd in Italië, op Koerdisch land geplaatst. Vandaag de dag zijn “hele velden bedekt met kleine rode driehoekjes die zijn neergelegd door het Iraq Mine Action Program van de VN – waarschuwingstekens dat de aarde niet langer van ons is maar veroverd is door machines”, schrijft Ismaïl. .

Het idee van Koerdistan als een grensgebied, open voor oorlogsexperimenten, komt voort uit de ontmenselijkende neiging van de buitenwereld ten opzichte van Koerdistan, en Koerden die worden afgeschilderd als een onbeschaafde, barbaarse bevolking, stelt Ismaïl. Maar wat komt, komt ook: zoals Aimé Césaire en Michel Foucault al aangaven, zijn kolonies slechts een proeftuin voordat technologie door kolonisatoren op hun eigen mensen wordt gebruikt. Mine Resistant Ambush Protected vehicles, ontwikkeld door het Amerikaanse leger tijdens de oorlog in Irak, zijn nu te vinden bij Amerikaanse ordehandhavers.

Recensie door Märta Bonde

Translated by

Co-funded by the European Union